Van de steentijd tot Rachmaninov met muzische consequenties - anatomische vingeronafhankelijkheid en speeltechnische problemen
De menselijke hand is het resultaat van een evolutie proces, waarbij volledige vingeronafhankelijkheid geen selectiecriterium was bij het uitvoeren van manuele overlevingsfuncties. Als gevolg is de anatomische vingeronafhankelijkheid algemeen niet volledig en bovendien sterk variërend tussen individuen. Een anatomisch gebrek aan vingeronafhankelijkheid kan leiden tot speeltechnische problemen. Voor muzikanten en muziekpedagogen is het relevant te weten dat anatomische beperkingen op vingeronafhankelijkheid op zich niet door oefening kunnen worden verbeterd. Oefening kan de speeltechniek wel verbeteren in de mate dat bewegingscompensaties voor onafhankelijkheidsbeperkingen in de speeltechniek kunnen worden geïntegreerd. Echter, er zijn hierbij grenzen die bij doorgedreven oefening aanleiding kunnen geven tot mogelijk ernstige overbelastingsproblemen en mogelijk zelfs controle problemen, focale dystonie genaamd.
De lezing stelt deze problematieken aanschouwelijk voor aan de hand van anatomische feiten en case studies. Deze informatie is met name relevant voor musici en pedagogen van musici die een loopbaan als uitvoerend musicus ambiëren. Inzicht in deze problematieken kan leiden tot herkenning en duiding van instrument-technische spelproblemen en hun preventie, en klinisch, bij ernstige klachten, tot betere diagnose en behandelingen.
Prof. dr. J.N.A.L. Leijnse, PhD
Had op jonge leeftijd zelf problemen om te musiceren vanwege focale dystonie. Deze handproblemen werden opgelost door operatieve modificatie van anatomische variaties in het bewegingsapparaat van de hand. De kennis hiervan werd ontwikkeld door autodidactische studie van hand biomechanica en anatomie, in samenwerking met de behandelende handchirurg. Daarna werd Leijnse onderzoeker in reconstructieve hand biomechanica en hand problemen musici op de afd. Biomedische Technologie en de afd. Plastische, Reconstructieve en Hand Chirurgie van de Erasmus Universiteit Rotterdam, met een cum laude promotie in 1995, terwijl er ook een hand kliniek voor musici werd opgericht met handchirurg G.J. Sonneveld. In 2003 werd Leijnse Director of Hand Biomechanics Research op het Kleinert Instituut voor Hand en Microchirurgie in Louisville, Kentucky, USA, toen het grootste opleidingscentrum voor handchirurgie wereldwijd, en daarna research professor (Bio)Mechanical Engineering op de Universiteit van Louisville. Bij terugkeer naar België leidde Leijnse een hand onderzoekslab op de Ecole Polytechnique van UL Bruxelles en daarna als visiting professor op de afd. Anatomie van de Universiteit Gent. Huidig is Leijnse senior researcher/gast docent hand biomechanica op de afd. Biomechanical Engineering van de Technische Universiteit Delft. Hand problemen musici blijft een van de onderzoekzwaartepunten.
Waar: Piano's Maene Ruiselede
Wanneer: Vrijdag 3 juni om 11uur
Toegang: gratis (aub wel reserveren)