Als wij over piano’s praten dan is het een vast gegeven dat het woordje luchtvochtigheid ook een keer valt.De term zelf is makkelijk te begrijpen; namelijk vocht in de lucht. Waarom is het zo belangrijk voor de piano?
- Geschrven door Rutger Klaaijsen
Hout houd je bezig
Hout werkt 24/7 zonder een cent te krijgen. Het kan dus altijd nog erger! Hout is als een spons. Als het droogt dan krimpt het - wordt het nat dan zwelt het. Dat gaat nooit over, uitgewerkt hout bestaat niet. Dus hout zal altijd werknemer van de maand zijn, tot ons verdriet.
Hout word niet zo snel beïnvloed door temperatuur, maar wel door de luchtvochtigheid. Vaak gaat een bepaalde temperatuur wel gepaard met een bepaalde luchtvochtigheid. Bijvoorbeeld een radiator die op een hoge temperatuur staat, die geeft een warme droge lucht af. De vier seizoenen (nee niet die van Vivaldi) bepalen heel erg de luchtvochtigheid. In de lente en de zomer is het voornamelijk vochtig en in de winter juist droog. De luchtvochtigheid kan gemeten worden door een hygrometer.
Hou(d)t het dan nooit op?
In het kort; nee. De piano bestaat voor een belangrijk deel uit hout; De rast, zangbodem, kast, het mechaniek en nog meer kleine onderdelen. Op de zangbodem zijn kammen gelijmd. Daar word gietijzeren frame overheen geplaatst. Daarover worden snaren gespannen. De snaren worden op hoge spanning gezet zodat deze een mooie toon kan produceren. Als de zangbodem door veel vocht uitzet zal de spanning op de snaren verhogen en de stemming ook. Als de zangbodem krimpt door droogte zal de spanning en de stemming dus zakken. Als er echt te veel vocht in de piano komt gaan de onderdelen vastlopen door te veel frictie op alle scharnierpunten.
Je zou denken, waarom dan überhaupt hout gebruiken in de piano? Omdat hout verreweg het beste en het mooiste resultaat geeft! Hout is perfect voor het verspreiden van de juiste resonanties. Dat geeft de piano de mooie herkenbare klank waar wij allemaal zoveel van houden.
De huiskamer of kamer waar de piano instaat
Het beste is om de ruimte altijd op dezelfde temperatuur te hebben. Zo blijft de luchtvochtigheid relatief hetzelfde in de kamer. Vaak is dit niet mogelijk, maar er zijn wel wat tips om het makkelijker te maken.
Radiator
Verwarming speelt een hele grote rol in de luchtvochtigheid binnen een huis(kamer). In de winter zijn vooral met z’n allen aan het stoken omdat het kouder is. De warme lucht die van een radiator afkomt is dus vrij droog en schadelijk voor een piano. Het beste is om de piano zo ver mogelijk van de radiator af te houden. Kan het echt niet anders? Zet dan iets tussen de piano en de radiator, om zo direct contact te vermeiden.
Vloerverwarming
Veel beter dan een radiator verwarming. Vloerverwarming is niet alleen fijn in huis, het geeft niet directe warmte af en dit is al veel beter voor de piano. Zeker als de onderkant van de piano voorzien is van radiatorfolie. Doordat een vloerverwarming constant dezelfde warmte kan afgeven, zijn er minder schommelingen in luchtvochtigheid.
Wat kan ik zelf doen?
Als je niet een hygrometer in huis hebt, koop er dan één. De luchtvochtigheid mag tussen de 40 en 60 procent schommelen, maar ook niet te veel. Het verschilt ook nog eens per situatie.
Als jij dicht bij zee (of een meer) woont, is het altijd vochtiger dan bijvoorbeeld in het binnenland(waar het een stuk droger is). Wat de sitautie ook is, zorg dat de luchtvochtigheid zo stabiel mogelijk is.
Als je merkt dat het altijd wat aan de droge kant is in huis, koop dan een apparaat wat de lucht kan bevochtigen. Als het vaker te vochtig is, koop dan een ontvochtiger. Het liefst een apparaat die beidenfunctie's heeft. Bij twijfel altijd even een expert om hulp vragen.
Er is een speciaal systeem voor piano’s en vleugels, de Piano Life Saver! Dit systeem kan worden ingebouwd in je piano of vleugel. Het systeem is wel een stuk prijziger dan een los apparaat, maar is wel een stuk effectiever.
Doorgaans raden wij dit alleen aan te installeren op instrumenten waar de luchtvochtigheid heel moeilijk te beheersen is. Wij kunnen ook gepersonaliseerd advies geven, wanneer er bijvoorbeeld een technicus bij u thuis komt. Vaak zijn een paar eenvoudige veranderingen al meer dan genoeg.
Concreet
Een piano is net als een mens. Wij houden niet van te droog en ook niet vochtig. Zet de piano niet op een plek waar het erg veel tocht of veel te warm is. Probeer de luchtvochtigheid stabiel te houden, ook al is het iets te hoog of te laag.
Een marge van 15 á 20% is acceptabel. Een kleiner marge zou uiteraard beter zijn, maar dat is vaak niet haalbaar in een huis of appartement. Je kan bij ons altijd om advies vragen!
